Op 23 september hebben drie broeders deelgenomen aan de jaarlijkse studiedag van Ritus en Tempelbouw. Dit jaar was het thema ‘Polarisatie in de samenleving’. Inleiders waren schrijver-essayist Arnon Grunberg en psychiater-filosoof Damiaan Denys.
De studiedag werd gehouden in cultuur en congrescentrum Antropia te Driebergen en dat was een uitstekende locatie om met elkaar in gesprek te gaan. Immers, bij Antropia is het idee juist dat alles met elkaar in verbinding staat en dat als mensen zich verbonden voelen polarisatie geen kans krijgt.
In de ochtend zorgde Damiaan Denys voor een betekenisvolle uiteenzetting over het verschijnsel polarisatie. Onze hele geschiedenis staat bol van de tegenstellingen. Dat was al zo met Plato en zijn geesteswereld versus Aristoteles en zijn stoffelijke wereld. Mensen denken van nature in tegenstellingen. Het zit dus diep in onze biologie. Al die tegenstellingen zorgen voor onrust en onzekerheid in onszelf en uiteindelijk voor angst. Polarisatie is het gevolg van angst, vaak diepe, onbewuste existentiële angst. Ook onze koning had het erover in de troonrede: onze bestaanszekerheid staat meer en meer onder druk.
Onze huidige moderne wereld is complex, onzeker en ambigue. Door polarisatie proberen we die wereld weer een beetje begrijpelijk en overzichtelijk te maken. Het is voor de meeste mensen gemakkelijker in een begrijpelijke fictieve wereld te leven, dan in een echte onbegrijpelijke. We doen dan bijvoorbeeld net of iets er niet is: de cancel culture. We verwachten dat alle lijden overwonnen kan worden maar zijn steeds minder bereid daar zelf moeite voor te doen.
Is er dan helemaal geen betere oplossing voorhanden? Lastig. Het enige dat kan helpen is dat we met zijn allen een andere attitude ontwikkelen. Onszelf beter in de hand houden. Dat we beter naar elkaar luisteren en proberen elkaar echt te begrijpen, aandacht geven ook. We zouden om te beginnen onze luisterskills kunnen verbeteren. Daar echt op oefenen. Tja, dat is in feite dus ons vrijmetselaarsgedachtengoed.
In de middag werden we verrast met een speciaal voor deze gelegenheid geschreven novelle van Arnon Grunberg waarin de jonge hoofdpersoon leed onder een scheefgroeiende ruggenwervel maar waarvan hij later juist slim gebruik weet te maken. Vanuit zijn outsiderpositie weet hij het te brengen tot een invloedrijke spindokter in de politiek. En gek genoeg weet hij ondanks zijn onaantrekkelijke uiterlijk liedesrelaties op te bouwen met grote namen, tot aan de minister-president toe. Blijkbaar zit juist voor die grote namen echte schoonheid in iets anders dan onze stoffelijke verschijning.
De beide inleiders beantwoordden tal van vragen uit het publiek maar gingen ook met elkaar het gesprek aan over polarisatie en trachten dit vanuit allerlei invalshoeken te duiden. Als mensen bij tegengestelde meningen uitsluitend in hun eigen gelijk blijven zitten en geen moeite willen doen zich te verdiepen in het standpunt van de ander, dan blijft alles op slot en verscherpt het steeds verder. Wat er nodig is, is verbinding. Met respect contact zoeken met de ander. Empatisch luisteren naar elkaar.Dat is ook wat onze democratische rechtstaat vraagt: zorgvuldigheid en een zekere bestaanszekerheid. Zodat het wantrouwen weer meer kan worden omgebogen in vertrouwen. Maar dat alles zal zeker zijn tijd vragen.
Tijdens de koffie, lunch en borrel (van uitstekende biologisch dynamische kwaliteit) was er volop ruimte om met andere Vrijmetselaren, Weefsters en profanen informeel in gesprek te gaan. Heel verrijkend en al met al een inspirerende dag!