Tijdens de open monumentendagen 2024 in Amersfoort is ook het logegebouw van de Amersfoortse vrijmetselaars opengesteld op zaterdag 14 september aanstaande van 11.00 tot 17.00 uur.
Het logegebouw van de vrijmetselaars in Amersfoort is een historisch en betekenisvol gebouw waar de vijf lokale vrijmetselaarsloges hun bijeenkomsten houden. Architect W. Van Schaik ontwierp het gebouw in 1899 in een eclectische stijl, speciaal voor de vrijmetselaarsloge Jacob van Campen. Destijds bevond het gebouw zich buiten de oude stad aan het Kalfsveld, en het behoort tot een van de weinige gebouwen in Nederland die specifiek voor vrijmetselaarsdoeleinden zijn opgetrokken. Het ademt nog steeds een negentiende-eeuwse sfeer uit, met twee belangrijke ruimten: de Voorhof en de Werkplaats of Tempel, waar respectievelijk bijeenkomsten en rituelen plaatsvinden.
Architectonische kenmerken van het gebouw omvatten symbolische elementen zoals een passer en winkelhaak boven de ingang, typische Jugendstil glas-in-lood decoraties aan de voorzijde, en glas-in-lood ramen aan de achterzijde met vrijmetselaarssymbolen. Binnen de tempel bevindt zich een imposant azuurblauw gewelf met sterren, omgeven door diverse symbolen die een diepere betekenis vertegenwoordigen voor de vrijmetselaarsgemeenschap.
Vrijmetselarij zelf draait om persoonlijke ontwikkeling en bewustwording, waarbij leden streven naar een hoger niveau van zelfkennis en verantwoordelijkheid. Symbolen en rituelen dienen als middelen voor innerlijke reflectie en groei, waarbij leden worden aangemoedigd om ‘hun ruwe steen te polijsten tot een zuivere kubiek’. In het gebouw is dit op diverse manieren terug te vinden.
Relatie met de vier concrete thema’s van deze monumentendagen:
Evolutie van bestemmingen
Vrijmetselarij heeft historisch gezien een sterke band met architectuur en bouwkunde. Door de symboliek van de bouwplaats en het gebruik van architectonische termen als metaforen, benadrukt de vrijmetselarij het idee van persoonlijke ontwikkeling en spirituele groei als een voortdurende constructie, vergelijkbaar met het bouwen van een gebouw. Dit idee van voortdurende evolutie en groei kan worden toegepast op bestemmingen, zowel letterlijk als figuurlijk.
Kracht van samenkomst en verbinding
Vrijmetselarij is gebaseerd op het idee van broederschap en gemeenschap. Leden komen samen in loges om ideeën uit te wisselen, rituelen uit te voeren en elkaar te ondersteunen in hun spirituele en maatschappelijke reis. Deze samenkomsten benadrukken de kracht van verbinding en het belang van gemeenschap bij het nastreven van gedeelde doelen en waarden.
Waarde van het doorgeven van traditie
Binnen de vrijmetselarij wordt veel waarde gehecht aan traditie en geschiedenis. Ritualen, symbolen en leerstellingen worden van generatie op generatie doorgegeven, wat de continuïteit en verbondenheid van de broederschap bevordert. Dit doorgeven van historie helpt bij het behouden van identiteit en het begrijpen van de context waarin de vrijmetselarij zich ontwikkeld heeft.
Belang van het vertellen van verhalen
De vrijmetselarij maakt uitgebreid gebruik van symboliek en allegorieën om haar principes en lessen over te brengen. Deze verhalen, vaak gebaseerd op mythologie, bijbelse verhalen en historische gebeurtenissen, dienen als leerinstrumenten en bieden een diepere betekenis aan de leerervaringen binnen de broederschap. Het vertellen van deze verhalen bevordert begrip, reflectie en introspectie bij de leden.